ပြီးခဲ့သည့် ရာစုနှစ်တွင် လူသိများသည့် ဘောဂဗေဒ စာရေးဆရာ ဟင်နရီ ဟတ်ဇလစ်က စံပြဘောဂဗေဒ စာအုပ်ပါ သန်ခန်းစာတစ်ခုတွင် ဘောဂဗေဒအကြောင်း ရေးသားခဲ့သည်။ ဟတ်ဇလစ်၏ သင်ခန်းစာများထဲမှ တစ်ခုတွင် ဘောဂဗေဒ အဆိုပြုချက်တစ်ခုကို လေ့လာဆန်းစစ်သည့်အခါ လူတစ်ဦးသည် ချက်ချင်းလက်ငင်း ရလဒ်များကိုသာမက ရေရှည်ရလဒ်များကိုပါ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရမည်။ ပင်းမအကျိုးဆက်များကိုသာမက ဆင့်ပွားအကျိုးဆက်များကိုလည်း စောင့်ကြည့်ရမည်။ အကျိုးစီးပွားတူအုပ်စုတစ်ချို့အပေါ် သက်ရောက်မှုကိုသာမက လူတိုင်းအပေါ် သက်ရောက်မှုကိုပါ မြင်အောင်ကြည့်ရမည်။

လူတိုင်းက သူ့တွင်ရှိသော အရင်းအနှီးဖြင့် အကျိုးအရှိဆုံးဖြစ်သည့် အလုပ်ကို အစဥ်တစိုက် ရှာဖွေလုပ်ကိုင်လေ့ရှိကြပါသည်။ ဒါက သူရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အကျိုးစီးပွားအတွက်ပါ။ သူအလုပ်လုပ်ပေးနေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း အကျိုးရှိဖို့အတွက် မဟုတ်ပါဘူး။ သို့ပေမယ့် သူ့ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကို သဘာဝအလျောက် သို့မဟုတ် မလွှဲမရှောင်သာ ရှာဖွေလုပ်ကိုင်နေခြင်းသည်ပင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အကျိုးအရှိဆုံး လုပ်ကိုင်မှုဆီကို ဦးတည်စေပါတယ်။ … အကြောင်းကတော့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာဖွေမှုအား မမြင်ရသောလက်က တည့်မတ်ပေးသဖြင့် ပုဂ္ဂလိကရည်ရွယ်ချက်တွင် မပါဝင်တဲ့ အခြားသော အကျိုးရလဒ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ - အဒမ်စမစ် (၁၇၇၆)

ယနေ့ခေတ်တွင် အမေရိကန်တိုသည် ၁၇၅၀ ခုနှစ်က တစ်ဦးချင်း ထုတ်လုပ်မှုထက် အဆပေါင်း ၃၀ နီးပါး ထုတ်လုပ်ရှာဖွေနိုင်ကြသည်ကို အခြေခံ ဘောဂဗေဒဘာသာရပ်သင်ခန်းစာ၏ ပထမနေ့တွင် ကျောင်းသားများအား ပြောကြားလေ့ရှိသည်။ ထို့နောက် ဆက်လက်၍ ကျောင်းသားများ၏ အမြင်ကို ထပ်မေးပါသည်။ “ယနေ့ခေတ် အမေရိကန်တို့က လွန်ခဲ့သည့်နှစ် ၂၅၀ ခန့်ကထက် ဘာ့ကြောင့်များ ပိုမို ထုတ်လုပ်လာနိုင်သလဲ” ဆိုသည့် မေးခွန်းဖြစ်ပါသည်။ ခဏလောက် စဥ်းစားကြည့်ပါ။ အဲဒီမေးခွန်းအား သင့်အနေဖြင့် မည်ကဲ့သို့ ဖြေဆိုပါမလဲ။