၁။ ဗိုင်းရပ်စ် က ဘယ်လုပ်ငန်းများကို အရင်ဆုံး ရှုံးဆုံးမှုတွေ ဖြစ်စေပါသလဲ။

ဗိုင်းရပ်စ် တစ်ခု ဖြစ်လာပြီးဆိုရင် လူတွေက အရင်ဆုံး မိမိတို့စီ ရောဂါပိုး ကူးဆက်လာမှု မရှိအောင် စလုပ်ဆောင်လာကြပါတော့မယ်။ အထူးသဖြင့် အိမ်းအတွင်းမှာ ပဲ နေပြီး အပြင်ကို တက်နိုင်သလောက် မသွားဖြစ်မဖြစ် လောက်သာ သွားလာကြပါတော့မယ်။ လူတွေက အပြင်မထွက်၊ ဒီကနေ့လုပ်စရာ ရှိတာကို နောက်တစ်ရက် ရွှေ့လာနေပြီးဆိုရင် အရင်ဆုံး အဲဒါတွေကို မှီးခိုးနေတဲ့ ခရီးသွားလားရေး လုပ်ငန်းများက အဓိက အထိနားမှုတွေ ရှိလာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါအပြင့် လူအများ ပုံမှန် စုကားမဲ့နေရာတွေ ဖြစ်တဲ့ ဖျော်ဖြေရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ ပြီးတော့ စားသောက်ဝန်းဆောင်မှု ပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဖြစ်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ အတွက်လဲ ဆုံးရှုံးမှုတွေ၊ အရောင်းကျဆင်မှု တွေ ဖြစ်တာပါမယ်။

အာလုံးပဲ မင်္ဂလာပါ။

မကြာသေးခင်က World Bank သည် ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ ဘယ်နိုင်ငံတွေက တရားဝင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခု စတင်ဖို့ ပုံမှန်ကြာချိန် ဘယ်လောက်ကြာသလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဆင့်သတ်မှတ်မှု (rankings) တစ်ခု ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ အဲထုတ်ပြန်ချက်အရ ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိနေတာကတော့ China, India နဲ့ Saudi Arabia တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲ ထုတ်ပြန်ချက်ရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်တွေကတော့ ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ စီးပွားရေးလုပ်ရတာ ဘယ်လောက် လွယ်ကူလဲ ဆိုတာ သိဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာတွေနဲ့ တိုင်းတာလဲဆိုတော့ -

၁။ လုပ်ငန်းအတွက် လိုအပ်တဲ့ လျှပ်စစ်မီး ရဖို့က ပုံမှန် ဘယ်လောက်ကြာတာလဲ ဆိုတာ၊ (How easy it would be for a company to obtain an electricity connection.)

၂။ စီးပွားရေး အရ အသုံးပြုဖို့ ဂိုဒေါင်တို့ ဘာတို့ ဝယ်ယူတဲ့အခါ က ပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ လွှဲပြောင်းမှု တွေ လုပ်တာက ဘယ်လောက်ကြာတယ် ဆိုတာရယ်၊ (Transfer the title of a warehouse.)

၃။ တရား၀င် လုပ်ငန်း စတင်လည်ပတ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ငွေချေးငှားရန် အကြွေးစာချုပ်ပြဌာန်ခြင်း၊ (Enforce a debt contract.)

၄။ ပြီးတော့ လုပ်ငန်းက ရတဲ့ အမြတ်အစွန်း အတွက် ပေးဖို့ လိုအပ်တဲ့ အခွန်တွေ ပေးဆောင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ရာမှာ ဘယ်လောက်မြန်လဲဆိုတာ၊ (Pay its taxes)

စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

အာလုံးပဲ မင်္ဂလာပါ။

ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်တဲ့ ကမ္ဘာကြီးမှာဆိုရင် တစ်ရက်ပြီး တစ်ရက်၊ တစ်နေပြီး တစ်နေ အသစ် အသစ် တွေ နဲ့ အမြဲမပျက် ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ လူငယ်တွေ အတွက်တော့ တစ်နေတာ ဘဝ ကို ရုန်ကန်း ဖြတ်သန်နေတာနဲ့တင် မိမိတို့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို စူးစမ်းလေ့လာဖို့ အချိန်၊ စိတ်စွမ်းအားများ လည်း အထူးတလည် ရှိမနေတတ်ပါဘူး။

တစ်နေတစ်နေ့ များပြားလွန်းကဲတဲ့ သတင်းအချက်လတ်တွေနဲ့ ဘယ်အရာကို မိမိတို့ လူငယ် တွေ အချိန်ပေးသင့်သလဲ ဆိုတာကိုတောင် ဝေခွဲရခက်နေတဲ့ အခြေအနေးမျိုး ရောက်နေတဲ့ ခေတ်ကြီးဖြစ်တဲ့အတွက် မိမိတို့ လူငယ်တွေ အချိန်မပေးချင်းတာလဲ အပြစ်တော့မဟုတ်ပြန်ပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ မိမိတို့ လူငယ်တွေမှာ တစ်ရက်ကို နည်းနည်းစီး မိမိ တို့ သိချင် တက်ချင်တာလေများကို ရှားဖွေး ဖတ်တတ်တဲ့ အကျင့်ကောင်းလေးများလဲ ရှိနေတာလေကိုလဲ သတိပြုမိပါတယ်။