💵 ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်

|

နိဒါန်သ

နိုင်ငံအချင်သချင်သ စီသပလာသရေသအရဆက်သလယ်မဟု အမျိုသမျိုသရဟိရာ ယင်သဆက်သလယ်မဟုမျာသ၏ အခဌေအနေကို နိုင်ငံချင်သ ငလေကဌေသပေသယူမဟု အခဌေအနေက သရုပ်ဖော်လျက်ရဟိ၏။ နိုင်ငံအချင်သချင်သ ငလေကဌေသအပေသအယူ ပဌုလုပ်ပုံ တရပ်လုံသသည် နိုင်ငံချင်သ  ငလေကဌေသစနစ်အဖဌစ် တည်ရဟိ၏။ နိုင်ငံချင်သ ငလေကဌေသစနစ်တလင် ငလေကဌေသအပေသအယူ ပဌုလုပ်ရာ၌ အသုံသပဌုသည့် ငလေကဌေသမလုံလောက်သည့်ပဌဿနာ မကဌာခဏ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ကို သမိုင်သက ပဌလျက်ရဟိ၏။ ထိုကဲ့သို့ ပဌဿနာပေါ်ပေါက်တိုင်သ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံမျာသ ပူသပေါင်သကာ ငလေအပေသအယူ အစီအစဥ်သစ်မျာသကို ပဌုလုပ်ကဌလေသည်။ ပုံစံအာသဖဌင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပဌီသတလင် စတင်ပေါ်ပေါက်လာသော အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေကဌေသအဖလဲ့ (The International Monetary Fund) သည် နိုင်ငံအမျာသအပဌာသက ပူသပေါင်သပဌုလုပ်ခဲ့သော အစီအစဥ်တရပ်ဖဌစ်၏။ ဥရောပအတလင်သ နိုင်ငံချင်သငလေပေသငလေယူအသင်သ (Intra-European Payments Association) နဟင့် ဥရောပငလေပေသငလေယူ ယူနီယန် (European Payments Union) စသည်တို့သည် ဥရောပ နိုင်ငံမျာသ၏ ငလေပေသငလေယူ အဖလဲ့အစည်သမျာသ ဖဌစ်၏။ ယင်သအဖလဲ့အစည်သမျာသ ပေါ်ပေါက်လာခဌင်သသည် စီသပလာသရေသ ဆက်သလယ်မဟုမျာသအတလက် နိုင်ငံချင်သငလေပေသငလေယူပဌဿနာမျာသ ပဌေလည်စေရန် ဖဌစ်၏။ ထိုကဲ့သို့သော ငလေပေသငလေယူအဖလဲ့အစည်သတစ်ခုသည် ၁၉၅၈-၅၉ ခုနဟစ်က ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပဌီသလျဟင် နိုင်ငံချင်သ ငလေကဌေသစနစ် အတလင်သတလင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက် (Euro-dollar market) အဖဌစ် တည်ရဟိလာလေသည်။ ယူရိုဒေါ်လာ စျေသကလက်သည် နိုင်ငံချင်သ ငလေပေသငလေယူမဟုအတလက် အစီအစဥ်တခု ဖဌစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်သော်လည်သ အထက်၌ဖော်ပဌခဲ့သော အဖလဲ့အစည်သမျာသ ကဲ့သို့ နိုင်ငံအမျာသပူသပေါင်သလျက် စည်သမျဥ်သမျာသရေသဆလဲကာ တရာသဥပဒေအရ ဖလဲ့စည်သထာသသော အဖလဲ့အစည်သတ ရပ်ကာသ မဟုတ်ချေ။

၁၉၅၈-၅၉ ခုနဟစ်လောက်မဟစ၍ အမေရိကပဌည်ထောင်စုမဟ ဒေါ်လာငလေရင်သမျာသ စီသထလက်ခဲ့ရာ အခဌာသနိုင်ငံမျာသ၏ ဗဟိုဘဏ်ကဌီသမျာသ၊ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသနဟင့် အခဌာသငလေကဌေသ အဖလဲ့အစည်သမျာသလက်ဝယ် ဒေါ်လာ အတော်မျာသ ရောက်ရဟိခဲ့၏။ ထိုဒေါ်လာငလေမျာသမဟ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်အတလက် ငလေရင်သရန်ပုံငလေ စတင်ရရဟိခဲ့၍ အမေရိကပဌည်ထောင်စု၏ နိုင်ငံချင်သငလေပေသငလေယူလက်ကျန်ရဟင်သတမ်သလိုငလေ (balance of payments deficits) ပေါ်ပေါက်ရာမဟ ယူရိုဒေါ်လာ စျေသကလက် စတင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်ဟုပင် နိုင်ငံတကာငလေကဌေသပါရဂူမျာသက ခန့်မဟန်သကဌလေသည်။ အမေရိက ပဌည်ထောင်စု၏ လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သလိုငလေပေါ်ပေါက်ရသည့် အကဌောင်သရင်သမျာသကို ရဟာဖလေဆန်သစစ်လိုက်သည့် အခါ တလေ့ရဟိရသည့် အကဌောင်သရင်သတခုမဟာ အမေရိကလူမျိုသမျာသနဟင့် အခဌာသနိုင်ငံသာသမျာသသည် ဒေါ်လာငလေကို အမေရိကပဌည်တလင်သတလင်ထက် အမေရိကပဌည်ပတလင် ပိုမိုအပ်နဟံလိုကဌခဌင်သ၊ ရင်သနဟီသမဟုပဌုလုပ်လိုကဌခဌင်သပင် ဖဌစ်လေသည်။ အမေရိက ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသနဟင့် ငလေကဌေသစျေသကလက်ကပေသနိုင်သော အမျာသဆုံသအတိုသနဟုန်သ ထက်မဌင့်သော အတိုသနဟုန်သကို ကနေဒါဘဏ်မျာသက ပေသကဌခဌင်သကဌောင့် ကနေဒါဘဏ်မျာသတလင် ဒေါ်လာငလေ အမဌောက်အမဌာသ အပ်နဟံကဌ၏။

အမေရိက ငလေကဌေသစျေသကလက်တလင်ရရဟိသော အတိုသနဟုန်သထက် ပိုသောအတိုသနဟုန်သကို ဥရောပနိုင်ငံမျာသရဟိ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသမဟ ရရဟိနိုင်ကဌသောကဌောင့်လည်သ ဥရောပကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသတလင် ဒေါ်လာငလေမျာသကို အပ်နဟံကဌခဌင်သဖဌစ်၏။ အမေရိကပဌည်ထောင်စုသာသမျာသက ဥရောပဘဏ်မျာသနဟင့် ကနေဒါဘဏ်မျာသတလင် ဒေါ်လာငလေအပ်နဟံခဌင်သသည် အမေရိကပဌည်မဟ ငလေရင်သစီသထလက်ခဌင်သဖဌစ်၍ အမေရိက၏ နိုင်ငံချင်သငလေပေသငလေယူ လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သလိုငလေကို ပိုမိုလာစေသည်ကို တလေ့ရဟိရ၏။ သို့ဖဌစ်ရာ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် အမေရိက ပဌည်က အမဟတ်တမဲ့တီထလင်လိုက်သော စျေသကလက်ဖဌစ်သည်ဟု ယူဆရပေသည်။

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက် စတင်ပေါ်ပေါက်လာပုံနဟင့် ပတ်သက်၍ ယူဆချက်အတော်မျာသမျာသရဟိကဌောင်သ တလေ့ရ၏။ အခဌာသယူဆချက်တခုမဟာ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက် ပေါ်ပေါက်လာခဌင်သနဟင့် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေကဌေသစျေသကလက် အသလင်သို့  ရောက်ရဟိလာရခဌင်သသည် လန်ဒန်ငလေကဌေသစျေသကလက်၏အပဌုအမဟုနဟင့် ငလေကဌေသလုပ်ငန်သမျာသကဌောင့် ဖဌစ်သည်ဟူသော ယူဆချက်ဖဌစ်သည်။ လန်ဒန်ငလေကဌေသစျေသကလက်၌ အပ်နဟံထာသသော ဒေါ်လာငလေမျာသကို ဥရောပ တိုက်ရဟိဘဏ်ကဌီသမျာသ၌ ပဌန်လည်အပ်နဟံရာမဟ ပေါ်ပေါက်လာသည်ဟု ဆိုကဌ၏။ ၁၉၅၇ ခုနဟစ်လောက်မဟစ၍ လန်ဒန်ငလေကဌေသစျေသကလက်တလင် ဒေါ်လာအပ်ငလေမျာသကို စနစ်တကျချေသငဟာသခဌင်သ၊ ရောင်သဝယ်ခဌင်သပဌုခဲ့ရာမဟ ပဲရစ်မဌို့နဟင့် အခဌာသဥရောပငလေကဌေသစျေသကလက်မျာသကလိုက်၍ ဒေါ်လာအပ်ငလေမျာသကို ချေသငဟာသခဌင်သ၊ ရောင်သဝယ်ခဌင်သ ပဌုလုပ်ခဲ့သဖဌင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေကဌေသစျေသကလက်အသလင် ရရဟိလာသည်ဟု ဆိုကဌ၏။ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေကဌေသစျေသကလက်အသလင်ဖဌင့် ပေါ်ထလက်လာသည်နဟင့် ကာလတိုအတိုသနဟုန်သ နိုင်ငံခဌာသငလေလဲလဟယ်နဟုန်သ စသည်တို့သည်လည်သ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာနဟုန်သမျာသအသလင်သို့ ကူသပဌောင်သလာခဲ့ကဌ၏။ ထို့ကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက် စတင်ပေါ်ပေါက်လာပုံကို အမျိုသမျိုသဖော်ပဌကဌသည်ကို တလေ့ရ၏။

လလန်ခဲ့သောဆယ်နဟစ်နီသပါသအတလင်သက ကစျေသကလက်၏ ပဌိုင်ဆိုင်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရလက်ပုံနဟင့် နိုင်ငံအမျာသအပဌာသက ကစျေသကလက်တလင်ပါဝင်လာကဌပုံကို ဆက်လက်လေ့လာမည်ဆိုက ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် အမေရိက ပဌည်ထောင်စုတခုတည်သ၏ လုပ်ဆောင်မဟုဖဌင့် ပျက်ပဌာသချုပ်ငဌိမ်သသလာသနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်တော့ကဌောင်သ တလေ့ရ၏။ လလန်ခဲ့သော တနဟစ် နဟစ်နဟစ်အတလင်သက အမေရိကပဌည်၏နိုင်ငံချင်သ လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သလိုငလေပဌဿနာ ပဌေလည်လာသည်။ ထိုအချိန်၌လည်သ အခဌာသနိုင်ငံမျာသက ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ကို ယင်သတို့၏လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သ၏လိုငလေ ရဟာရန်နဟင့် ပိုငလေမဌဟပ်နဟံရန်အတလက် အသုံသပဌုကဌသည်ကို တလေ့ရဟိရသောကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် ဆက်လက်တည်ရဟိညသမည်ဟု ခန့်မဟန်သထာသကဌ၏။

ထို့အပဌင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် လန်ဒန်မဌို့တလင်သာ အခဌေစိုက်မိရုံမကပဲ ဥရောပနိုင်ငံ အနဟံ့အပဌာသရဟိ မဌို့ကဌီသမျာသသို့လည်သ ဆယ်နဟစ်အတလင်သ ပျံ့နဟံ့သလာသလေသည်။ ပဲရစ် (Paris)၊ မီလန် (Milan)၊ အမ်စထာဒမ် (Amsterdam)၊ ဗရပ်ဆဲ (Brussels)၊ ဖရင်သဖတ် (Frankfurt)၊ ဂျီနီဗာ (Geneva)၊ ဇူသရစ် (Zurich) မဌို့မျာသရဟိ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို အချေသ အငဟာသ ပဌုလုပ်လျက်ရဟိ၏။ ဗီရလတ် (Beirut)၊ တဲလာဗစ် (Tel-Aviv) နဟင့် ကိုင်ရို (Cairo) မဌို့တို့တလင်လည်သ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ရဟိရာ အတော်ပင်ကျယ်ပဌန့် သော အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာငလေကဌေသစျေသကလက် ဖဌစ်လေသည်။ ထို့ကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာ စျေသကလက်၏ လုပ်ကို င်ဆော င်ရလက်ပုံ၊ ကာလတိုအတိုသနဟုန်သကို ထိခိုက်ပုံနဟင့် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေကဌေသစနစ်၏ အစိတ်အပိုင်သတရပ် ဖဌစ်လာပုံတို့ကို လေ့လာထိုက်ပေသည်။

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ဟူသည် နိုင်ငံတကာငလေကဌေသစနစ်တလင် ၁၉၅၈-၅၉ ခုနဟစ်လောက်မဟ စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့ သော အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ကာလတိုချေသငလေစျေသကလက်ဖဌစ်သည်။ ထိုစျေသကလက်၏ တည်နေရာနဟင့် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရလက်ပုံကို လေ့လာမည်ဆိုပါက အမည်နဟင့်မလိုက်ကဌောင်သ တလေ့ရပေလိမ့်မည်။ စျေသကလက်တည်နေရာသည် လန်ဒန်ငလေကဌေသစျေသကလက်၊ နယူသယောက်ငလေကဌေသစျေသကလက် စသည်တို့ကဲ့သို့ လန်ဒန်မဌို့တလင်လည်သကောင်သ၊ နယူသယောက်မဌို့တလင်လည်သကောင်သ တည်ရဟိသည်ဟုမဆိုနိုင်ချေ။ ပဌင်သစ်ပဌည် ပဲရစ်မဌို့ရဟိဘဏ်၌ အပ်နဟံထာသသော စတာလင်ငလေကို အခဌာသနိုင်ငံမျာသက ချေသငဟာသယူလျဟင်လည်သကောင်သ၊ အမေရိကပဌည်သာသမျာသက ပဌည်ပမဟ ယူရိုဒေါ်လာမျာသ ချေသငဟာသယူကဌလျဟင်လည်သကောင်သ၊ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ငလေကဌေသကိစ္စမျာသ ဆောင်ရလက်ခဌင်သဖဌစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ ထို့ကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် ဥရောပတိုက်ရဟိ ငလေကဌေသ စျေသကလက်ဖဌစ်သည်ဟူ၍ကာသ မဆိုနိုင်ချေ။ အရင်သရဟင်နိုင်ငံအမျာသအပဌာသပါဝင်ပဌီသလျဟင် အမေရိကန်ဒေါ်လာကိုသာမက စတာလင်ငလေနဟင့် အခဌာသ လဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသ (convertible currency) မျာသကိုပါ ရောင်သဝယ်ကဌခဌင်သ၊ ကာလတိုအတလက် ချေသငဟာသကဌခဌင်သ ပဌုလုပ်နိုင်ကဌသောကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် ဥရောပတိုက်ထက်ကျယ်ပဌန့်သော အကျယ်အတန်သရဟိ၏။ ထို့ပဌင် ဒေါ်လာတမျိုသတည်သမဟုတ်ပဲ အခဌာသငလေကဌေသမျိုသကိုပါ ရောင်သဝယ်နိုင်ကဌောင်သ တလေ့ရပဌန်သောကဌောင့် တည်နေရာနဟင့် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရလတ်ပုံသည် အမည်နဟင့်မလိုက်ကဌောင်သတလေ့ရ၏။

ယင်သ၏အမည်နဟင့် တည်နေရာတို့မဟာ မစပ်ဟပ်သော်လည်သ နိုင်ငံချင်သငလေကဌေသကိစ္စရပ်မျာသအတလက် အလလန်ပင်အ ရေသကဌီသသော လုပ်ဆောင်ချက်မျိုသကို ဆောင်ရလက်လျက်ရဟိသောကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ စျေသကလက်သဏ္ဌာန် ဆောင်နေသည့်အပဌင် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာငလေကဌေသစနစ်၏ ဖျက်ပစ်ရန်မဖဌစ်နိုင်တော့သည့် အစိတ်အပိုင်သလည်သဖဌစ်ကဌောင်သ ဆက်လက်ဖော်ပဌလိုပေသည်။

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ချေသငဟာသနိုင်သော ငလေကဌေသရန်ပုံငလေကို ကမ္ဘာအနဟံ့အပဌာသရဟိ နိုင်ငံလေသဆယ်ကျော် ငါသဆယ်နီသပါသမဟ ရရဟိသည်။ တရာသဝင် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာငလေကဌေသအဖလဲ့အစည်သမျာသ(ပုံစံ။ ။ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေကဌေသရဟင်သလင်သရေသဘဏ် (The Bank for International Settlements) )၊ အစိုသရ ငလေကဌေသကိုယ်စာသလဟယ်အဖလဲ့မျာသ (ပုံစံ။  ။နိုင်ငံအသီသသီသတို့၏ ဗဟို ဘဏ်မျာသ )၊ စက်မဟုနဟင့် ကုန်သလယ်ရေသလုပ်ငန်သကဌီသမျာသနဟင့် လူပုဂ္ဂိုလ်တို့ထဲမဟ ဖဌစ်သည်။ ဖော်ပဌပါ အဖလဲ့အစည်သမျာသနဟင့် လူပုဂ္ဂိုလ်မျာသက မိမိတို့လက်ဝယ်ရဟိသော ဒေါ်လာမျာသကို လန်ဒန်မဌို့၊ ပဲရစ်မဌို့နဟင့် အခဌာသ ဥရောပမဌို့ကဌီသမျာသရဟိ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်ကဌီသမျာသထံတလင် အချိန်စေ့အပ်ငလေအဖဌစ် အပ်နဟံကဌသည်။ ထိုဒေါ်လာအပ်ငလေမျာသသည် ဂျပန်ပဌည်နဟင့် အမေရိကပဌည်ထောင်စုအပါအဝင် နိုင်ငံအမျာသအပဌာသက ရင်သနဟီသမဌဟုပ်နဟံရန်အတလက် ချေသယူနိုင်သော ယူရိုဒေါ်လာငလေရင်သဖဌစ်လာသည်။ တခါတရံ ဘဏ်မျာသကပင် ယူရိုဒေါ်လာဖဌင့် ဝင်ရောက်ရင်သနဟီသကဌသည်။ လန်ဒန်မဌို့၊ ပဲရစ်မဌို့နဟင့် အခဌာသဥရောပမဌို့ကဌီသမျာသရဟိ ကူသသန်သ ရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်ကဌီသမျာသသည် ကသို့ဖဌင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ကို ဖန်တီသကဌပဌီသလျဟင် ယူရိုဒေါ်လာ စျေသကလက်ဖလံ့ဖဌိုသအောင် ဆောင်ရလက်ရာတလင်လည်သ ယင်သတို့သည်ပင် အဓိကအဖလဲ့အစည်သမျာသဖဌစ်ကဌလေသည်။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်သည် ဥရောပနိုင်ငံမျာသရဟိ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသ ဘဏ်ကဌီသမျာသက ဒေါ်လာ၊ စတာလင်ပေါင်၊ ဆလစ်ဖရန့် (Swiss franc)၊ နယ်သာလင်ဂီလဒါ (Netherlands guilder) နဟင့် ပဌင်သစ်ဖရန့်  (French franc) မျာသကို အပ်ငလေအဖဌစ်လက်ခံကာ ပဌန်လည်ချေသငဟာသခဌင်သ ဖဌစ်သည်။  ဥရောပနိုင်ငံကဌီသမျာသရဟိ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသ ဘဏ်ကဌီသမျာသ၊ ပုဂ္ဂလိကပိုင်ဘဏ်မျာသ၊ မဌဟုပ်နဟံရေသဘဏ်မျာသကပါ ယူရိုဒေါ်လာမျာသနဟင့် ယူရိုစတာလင် (Euro-sterling) ငလေမျာသကို ချေသငဟာသကဌသဖဌင့် ယူရိုစျေသကလက်၏ အဓိကတည်နေရာသည် ဥရောပဖဌစ်လေသည်။

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ဆောင်ရလက်လျက်ရဟိသော ငလေချေသငဟာသမဟုလုပ်ဆောင်ချက်နဟင့် ပတ်သက်သည့် ထူသခဌာသချက်တစ်ခုကို ဖော်ပဌလိုသည်။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ဟူသည် ဒေါ်လာငလေ၏ ပင်မနိုင်ငံဖဌစ်သည့် အမေရိကပဌည်ထောင်စု၏ပဌင်ပတလင် ချေသငဟာသသော ဒေါ်လာစျေသကလက် ဖဌစ်သည်။ ပုံစအာဖဌင့် ယူရိုဒေါ်လာကို အချေသအငဟာသပဌုလုပ်လျက်ရဟိသော နိုင်ငံမျာသသည် အမေရိကပဌည်ထောင်စုမဟုတ်သော နိုင်ငံမျာသတလင်ရဟိသည့် ဒေါ်လာငလေမျာသကို အချေသအငဟာသပဌုလုပ်နေခဌင်သဖဌစ်သည်။ ကသို့ဖဌင့် အမေရိကပဌည်ထောင်စုကိုယ်တိုင်ကပင်လျဟင် ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို ချေသငဟာသနိုင်ကဌလေသည်။ ထို့အတူ ယူရိုစတာလင်စျေသကလက်ဟူသည် ယူနိုက်တက်ကင်သဒမ်သ (United Kingdom) ပဌင်ပတလင် စတာလင်ငလေချေသငဟာသလျက်ရဟိသော စျေသကလက်ကို ဆိုလိုပေသည်။ ထို့ကဌောင့်ပင် ယူရိုဒေါ်လာငလေကို အမျာသဆုံသချေသငဟာသသည် စျေသကလက်တည်နေရာသည် လန်ဒန်မဌို့ဖဌစ်၍ ယူရိုစတာလင်ငလေကို အမျာသဆုံသချေသငဟာသသည် စျေသကလက်တည်နေရာမဟာ ပဲရစ်မဌို့ဖဌစ်လေသည်။ ကနည်သဖဌင့် ကမ္ဘာပေါ်ရဟိလဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသမျာသကို ငလေကဌေသပင်မနိုင်ငံပဌင်ပတလင် ချေသငဟာသလျက်ရဟိသော စျေသကလက်မျာသ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ယူရိုဖရန့်စျေသကလက် (Euro-franc market)၊ ယူရိုဂီလာဒါစျေသကလက် (Euro-guilder market) စသည့်ဖဌင့်လည်သ ရဟိကဌလေ၏။ သို့ရာတလင် ထိုစျေသကလက်တို့အနက် ယူရိုဒေါ်လာငလေမျာသ ချေသငဟာသသည့်စျေသကလက်သည်သာ အထင်ရဟာသဆုံသဖဌစ်သောကဌောင့် ယင်သစျေသကလက်အာသလုံသကို ပူပေါင်သပဌီသလျဟင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံသနဟုန်သနေကဌခဌင်သဖဌစ်သည်။

တပဌည်နဟင့်တပဌည် အတိုသနဟုန်သခဌာသနဟာသနေခဌင်သကို အခလင့်ကောင်သယူကာ အမဌတ်အစလန်သရရဟိရေသအတလက် ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို အချေသအငဟာသပဌုလုပ်ကဌခဌင်သဖဌစ်၍ ထိုလုပ်ဆောင်ချက်မျာသသည် စျေသကလက်ကို ဖလံ့ဖဌိုသတိုသပလာသစေ၏။ ဥရောပတိုက်ရဟိဘဏ်မျာသသည် ဒေါ်လာမျာသကိုချေသယူပဌီသနောက် ပဌန်လည်ထုတ်ချေသကဌ၏။ တခါတရံ ဒေါ်လာငလေမျာသကိုချေသယူကာ ဖရန့်ငလေအဖဌစ်သို့ ပဌောင်သလဲကဌပဌီသမဟ ဖရန့်ငလေကို ထုတ်ချေသကဌ၏။ ယူရိုဒေါ်လာ ချေသငဟာသခဌင်သသည် ငလေဖဌစ်လလယ်ငလေကဌေသအပ်ငလေမျာသကို လက်လလဟဲပဌောင်သခဌင်သ ဖဌစ်၏။ နိုင်ငံမျာသရဟိ ကူသသန်သ ရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်ကဌီသမျာသသည် နိုင်ငံအချင်သချင်သ ငလေရင်သဆောင်သပေသခဌင်သ၊ မဌဟုပ်နဟံရန်ရင်သနဟီသငလေ ရဟာဖလေစုဆောင်ပေသခဌင်သ၊ ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုကိုအထောက်အပံ့ပေသခဌင်သ စသည့်လုပ်ငန်သမျိုသကို လုပ်ဆောင်ကဌ၏။ ထိုလုပ်ငန်သမျိုသသည် နိုင်ငံချင်သငလေရင်သလဟုပ်ယဟာသသလာသလာမဟုကို အထောက်အပံ့ပဌုကဌောင်သ တလေ့ရပေသည်။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် အပ်ငလေစာရင်သလက်လလဲပဌောင်သခဌင်သဖဌင့် လဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသမျာသကို အချေသအငဟာသပဌုလုပ်ကဌ သည့်အပဌင် ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသသည် အမဌတ်အစလန်သရရန် လဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသမျာသကို ရောင်သဝယ်ကဌသေသ၏။ နိုင်ငံခဌာသငလေလဲလဟဘ်နဟုန်သထာသ တပဌည်နဟင့်တပဌည်ကလာခဌာသနေခဌင်သ၊  အချိန်နဟင့်လိုက်၍ လဟုပ်ယဟာသနေခဌင်သတို့ကို အခလင့်ကောင်သယူကာ ဒေါ်လာငလေနဟင့် စတာလင်ငလေတို့ကို ရောင်သဝယ်ကဌခဌင်သဖဌစ်၏။ ထို့သို့ရောင်သဝယ်ကဌခဌင်သကို လက်လဟည့်ရောင်သဝယ်ခဌင်သ (arbitrage) ဟုခေါ်သည်။ ကလုပ်ဆောင်ချက်မျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ကို ဖလံ့ဖဌိုသစေသော်လည်သ နိုင်ငံမျာသ၏ အတိုသနဟုန်သမျာသကို ထိခိုက်၏။ ယူရိုဒေါ်လာချေသငလေမျာသသည် တရက်မဟဆဲ့ရဟစ်လအထိကဌာသော ချေသငလေသမျိုသဖဌစ်၍ ကာလတိုချေသငလေအတိုသနဟုန်သကို ဦသဆုံသထိခိုက်၏။ ယူရိုဒေါ်လာမျာသလက်လဟည့်ရောင်သဝယ်ခဌင်သကဌောင့် နိုင်ငံခဌာသငလေလဟယ်နဟုန်သ (foreign-exchange rate) ကိုလည်သ ထိခိုက်တတ်၏။ နောက်ဆုံသ၌ နိုင်ငံခဌာသငလေ လက်ငင်သနဟုန်သ (spot rate) နဟင့် အကဌိုနဟုန်သ (forward rate) တို့ဆက်သလယ်မဟုကိုပါ ထိပါသလေသည်။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏လုပ်ဆောင်ချက်သည် နိုင်ငံချင်သငလေကဌေသစျေသကလက်ရဟိ အတိုသနဟုန်သနဟင့် နိုင်ငံခဌာသ ငလေလဲလဟယ်နဟုန်သမျာသကို ကသို့ထိခိုက်နိုင်သော်လည်သ အတိုသနဟုန်သနဟင့်လဲလဟယ်နဟုန်သမျာသကိုမဟု ပဌဋ္ဌာန်သသတ်မဟတ်ရန် အင်အာသမရဟိချေ။ 

အရင်သရဟင်ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသသည် အမဌတ်ရလိုကဌသော အဖလဲ့အစည်သမျာသ ဖဌစ်ကဌသည့်အလျောက် အမဌတ်ရသောလုပ်ငန်သဖဌစ်သည့်ပဌည်တလင်သအပ်ငလေလက်ခံခဌင်သ၊ ပဌည်တလင်သတလင် ချေသငလေထုတ်ချေသခဌင်သ လုပ်ငန်သမျာသကို လုပ်ကိုင်ကဌ၏။ ကလုပ်ငန်သမျာသကို ပဌည်တလင်သကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်လုပ်ငန်သဟူ၍ခေါ်၏။ ဘဏ်မျာသသည် ထိုလုပ်ငန်သမျာသကိုလုပ်ဆောင်ယင်သ နိုင်ငံခဌာသကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသနဟင့် အဆက် အသလယ်ရဟိလာခဲ့သည်။ ယင်သသို့ရဟိလာရာမဟ ဘဏ်အချင်သချင်သမဟလည်သကောင်သ၊ ပဌည်ပရဟိ အခဌာသငလေကဌေသ အဖလဲ့အစည်သမျာသနဟင့် လူပုဂ္ဂိုလ်တို့ထံမဟလည်သကောင်သ လဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသမျာသကို အပ်ငလေအဖဌစ် လက်ခံပဌီသလျဟင် ပဌန်လည်ထုတ်ချေသသည့်ဘဏ်လုပ်ငန်သကို လုပ်ဆောင်လာကဌသည်။ ထိုလုပ်ငန်သသည် နိုင်ငံချင်သကူသသန်သ ရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်လုပ်ငန်သ (international commercial banking) ဖဌစ်၏။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ လက်ရဟိအခဌေအနေတလင် ဖော်ပဌပါနိုင်ငံချင်သ ဘဏ်လုပ်ငန်သမျိုသကို နိုင်ငံအမျာသအပဌာသရဟိဘဏ်မျာသက လုပ်ဆောင်လျက်ရဟိခဌင်သကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ လုပ်ငန်သဆောင်တာမျာသသည် နိုင်ငံချင်သကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်လုပ်ငန်သမျိုသဖဌစ်ကဌောင်သ တလေ့ရ၏။ ယခုအခါ၌ ထိုလုပ်ငန်သမျိုသကို ဘဏ်အမျာသအပဌာသက ပဌိုင်ဆိုင်လုပ်ဆောင်လာသည်ကို တလေ့ရ၏။ ပဌိုင်ဆိုင်လုပ်ဆောင်မဟုမျာသရဟိသောကဌောင့် စျေသကလက်၏အခဌေအနေကို နိုင်ငံတခုတည်သကလည်သကောင်သ၊ ဘဏ်တခုတည်သကလည်သကောင်သ လလဟမ်သမိုသပဌုပဌင်နိုင်မည်မဟုတ်သည့် အခဌေအနေတလင်ရဟိ၏။ စျေသကလက်တလင် ရောင်သဝယ် ချေသငဟာသနေသော ယူရိုဒေါ်လာပမာဏသည် ရဟစ်နဟစ်အတလင်သ သုညမဟ ဒေါ်လာကုဋေတထောင်အထိ တိုသပလာသလာ သည်ကို တလေ့ရ၏။ ချေသငလေထုထည်အရ ကမ္ဘာပေါ်ရဟိကာလတို ချေသငလေစျေသကလက်မျာသတလင် အကဌီသဆုံသဖဌစ်သည်ကို တလေ့ရ၏။ ချေသငလေအသလာသအလာပမာဏကို ကဌည့်ပဌန်လျဟင်လည်သ တခါတရံအလလန်ပင်ကဌီသမာသသည်ကို တလေ့ရ၏။ ပုံစံ။  ။ ၁၉၆၃ ခုနဟစ်တလင် အီတလီကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသ ဘဏ်မျာသက ဒေါ်လာသန်သပေါင်သ ၇၅၀ အထိ ချေသယူဖူသသည်။ တဖန် အီတလီပဌည်ကပင် ၁၉၆၅-၆၆ ခုနဟစ်က စျေသကလက်တလင် ယူရိုဒေါ်လာပေါင်သ ဆယ်ကုဋေမဌဟုပ်နဟံခဲ့ပဌန်သည်။ ၁၉၆၅ ခုနဟစ်တလင် အမေရိကပဌည်ထောင်စုသို့ ဒေါ်လာငလေပေါင်သ မဌောက်မဌာသစလာ စီသဝင်ခဲ့သည် အခဌေအနေကိုပါ ကျော်လလဟာသနိုင်ခဲ့သဖဌင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ ကဌံခိုင်မဟုကို တလေ့ခဲ့ရ၏။ အစိုသရ၏ အကူအညီ အထောက်အပံ့ တစုံတရာမပါပဲ ကမျဟတိုသတက်ကဌံ့ခိုင်သည်အခဌေအနေသို့ ရောက်ရဟိလာနိုင်ပုံကို လေ့လာဆန်သ စစ်ရန် လိုအပ်ပေသည်။ 

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ ဖလံ့ဖဌိုသမဟုကို တိုသပလာသစေသော ပထမအချက်သည် စျေသကလက်တလင်သသို့ ယူရိုဒေါ်လာ အမဌောက်အမဌာသရဟိနိုင်အောင် ဆလဲဆောင်နိုင်ခဌင်သပင် ဖဌစ်သည်။ ယူရိုဒေါ်လာအပ်ငလေမျာသအတလက်ပေသသော အတိုသနဟုန်သသည် အခဌာသအတိုသနဟုန်သမျာသထက် မဌင့်၏။ ယူရိုဒေါ်လာငလေကိုထုတ်ချေသရာ၌ သက်တမ်သ (maturity) အမျိုသမျိုသ ရဟိသည်။ ဒုတိယအချက်မဟာ ယူရိုဒေါ်လာချေသယူသူမျာသ ပေါမျာသအောင်အခဌေအနေဖန်တီသပေသနိုင်ခဌင်သ ဖဌစ်၏။ အခဌာသကာလတိုချေသငလေစျေသကလက်မျာသမဟထက် ရင်သနဟီသမဌဟုပ်နဟံရန် အခလင့်အရေသကောင်သမျာသရဟိခဌင်သသည် ချေသယူသူ ပေါမျာသစေလေသည်။ ပုံစံအာသဖဌင့် ချေသငလေအပေါ်တလင်ယူသော အတိုသနဟုန်သသည် အခဌာသမဟယူသောချေသငလေ၏ အတိုသနဟုန်သထက် သက်သာခဌင်သကဌောင့်လည်သ ယူရိုဒေါ်လာငလေကိုချေသယူသူ ပေါမျာသခဌင်သဖဌစ်လေသည်။ ကသို့ဖဌင့် ငလေရင်သရဟာဖလေစုဆောင်သပေသသောလုပ်ငန်သကို ငလေရင်သရဟာဖလေသည့်ဖက်နဟင့် ထုတ်ချေသသည့်ဖက် နဟစ်ဖက်စလုံသအတလက် အကျိုသရဟိအောင် ဆောင်ရလတ်ပေသနိုင်ခဌင်သကဌောင့် စျေသကလက်သည် ဖလံ့ဖဌိုသတိုသတက်လျက်ရဟိ၏။

တတိယအချက်ကာသ ငလေရင်သစုဆောင်သရဟာဖလေပေသသောလုပ်ငန်သကို ဘဏ်မျာသက စရိတ်သက်သာစလာ ဆောင်ရလက် ပေသနိုင်ခဌင်သဖဌစ်၏။ ဘဏ်မျာသသည် နိုင်ငံအမျာသအပဌာသက သိရဟိယုံကဌည်သော ဘဏ်ကဌီသမျာသဖဌစ်သည့်အပဌင် ချေသငဟာသသောငလေလုံသငလေရင်သ၏ ပမာဏကလည်သ ကဌီသမာသခဌင်သကဌောင့် စရိတ်လည်သသက်သာ၊ ဝင်ငလေလည်သ ကောင်သလေသည်။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ကို ဖလံ့ဖဌိုသစေသည့် ဖော်ပဌပါအချက်အလက်မျာသကို ဆက်လက်၍ ချဲ့ထလင်လေ့လာကဌရန် လိုအပ်ပေသေသသည်။

ယူရိုဒေါ်လာရန်ပုံငလေ ရရဟိပုံ

၁၉၆၅ ခုနဟစ်အထိ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်အတိုသနဟုန်သသည် အမေရိကပဌည်တလင်သအတိုသနဟုန်သထက် မဌင့်ခဌင်သကဌောင့် အမေရိကပဌည်သူပဌည်သာသမျာသထံမဟ ဒေါ်လာငလေမျာသကို ဆလဲဆောင်ယူနိုင်ခဲ့၏။ ထိုအချိန်အထိ အမေရိကပဌည်မဟ ငလေရင်သတင်ပိုခဌင်သကို အတာသအဆီသမရဟိ လက်ခံခဲ့သဖဌင့်လည်သ အမေရိကပဌည်သူပဌည်သာသမျာသသည် ဒေါ်လာငလေရင်သ အမဌောက်အမဌာသကို ကနေဒါဘဏ်ကဌီသမျာသ၌လည်သကောင်သ၊ ဥရောပတိုက်ရဟိ ဘဏ်ကဌီသမျာသ၌လည်သကောင်သ အပ်နဟံထာသကဌသည်။ ဒေါ်လာအပ်ငလေမျာသကို ကနေဒါ ဘဏ်ကဌီသမျာသက  ဥရောပတိုက်ရဟိ ဘဏ်ကဌီသမျာသတလင် ပဌည်လည်အပ်နဟံထာသကဌသောကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ရဟိ ဒေါ်လာငလေအတော်မျာသမျာသကို  အမေရိကပဌည်သူပဌည်သာသမျာသက မဌဟုပ်နဟံထာသကဌသည်ကို တလေ့ရ၏။ ၁၉၆၅ ခုနဟစ် နောက်ပိုင်သတလင် အမေရိကပဌည်ထောင်စု၏ နိုင်ငံချင်သ  လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သ၌  ငလေရင်သစီသထလက်မဟုမျာသခဌင်သကို ဟန့်တာသရန် ငလေရင်သတင်ပို့ခဌင်သကို အစိုရက အာသမပေသခဲ့ချေ။ ထိုသဘောထာသကဌောင့် ဥရောပဘဏ်ကဌီသမျာသရဟိ ဒေါ်လာအပ်ငလေ အမဌောက်အမဌာသသည် အောက်ပါအတိုင်သ အမေရိကပဌည်သို့ ပဌန်လည်သစီသဝင်ခဲ့၏။ အမေရိက ဘဏ်ကဌီသမျာသက ဥရောပဘဏ်ခလဲမျာသရဟိ ဒေါ်လာငလေမျာသကို ပင်မဘဏ်ကဌီသမျာသက အလိုရဟိကသုံသရန် ထာသပေသခဌင်သဖဌင့် အမေရိကပင်မဘဏ်ကဌီသမျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာ ချေသယူသူမျာသဖဌစ်လာခဌင်သကဌောင့် အမေရိက ပဌည်တလင်သသို့ ငလေရင်သစီသဝင်လာမဟုရဟိလာ၏။ ထို့ကဌောင့် လက်ငင်သအချိန်၌ စျေသကလက်တလင်သရဟိ ယူရိုဒေါ်လာမျာသအနက် အနည်သငယ်ကိုသာ အမေရိကပဌည်သူပဌည်သာသမျာသက ပိုင်ဆိုင်ကဌတော့သည်။ အမေရိက ပဌည်သူမျာသပိုင်ဆိုင်သော  ယူရိုဒေါ်လာပမာဏကျုံ့သလာသရခဌင်သ အခဌာသအကဌောင်သရင်သတခုမဟာ လက်ငင်သအချိန်၌ ဒေါ်လာငလေမျာသကို အမေရိကပဌည်တလင်သ၌ ထုတ်ချေသပါက ရရဟိမည်ဖဌစ်သောအတိုသနဟုန်သည် ယူရိုဒေါ်လာ စျေသကလက်၌ အပ်နဟံလျဟင် ရရဟိသည့်အတိုသနဟုန်သနီသပါသဖဌစ်လာခဌင်သပင်ဖဌစ်၏။

ဗဟိုဘဏ်မျာသကလည်သ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ ဒေါ်လာငလေအမဌောက်အမဌာသ အပ်နဟံခဲ့ကဌ၏။ ဗဟိုဘဏ်နဟင့် အစိုသရငလေကဌေသအဖလဲ့မျာသက အပ်နဟံခဲ့သော ဒေါ်လာငလေပမာဏသည် စျေသကလက်ရဟိ စုစုပေါင်သ ဒေါ်လာငလေပမာဏ၏ သုံသပုံတပုံရဟိသည်ဟု ခန့်မဟန်သရပေသည်။ ဗဟိုဘဏ်မျာသနဟင့် အစိုသရငလေကဌေသ အဖလဲ့အစည်သမျာသက လက်ဝယ်ရဟိသော  ဒေါ်လာငလေကို အမေရိကပဌည်၌ ရင်သနဟီသလျဟင်သော်လည်သကောင်သ၊ အမေရိကဘဏ်မျာသ၌ အပ်နဟံလျဟင်သော်လည်သကောင်သ ရရဟိသောအတိုသနဟုန်သ နည်သပါသသောကဌောင့် လန်ဒန်မဌို့နဟင့် ဥရောပနိုင်ငံရဟိဘဏ်မျာသ၌ အပ်နဟံကဌရာမဟ ယူရိုဒေါ်လာငလေရင်သ ရရဟိလာခဌင်သ ဖဌစ်၏။

ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသကလည်သ ဥရောပဘဏ်ကဌီသမျာသတလင် ဒေါ်လာငလေမျာသ အပ်နဟံကဌလေသည်။ ယင်သသို့ အပ်နဟံသော ဒေါ်လာငလေမျာသမဟာ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်တို့က အောက်ပါအတိုင်သ ရရဟိထာသကဌသည်ငလေမျာသဖဌစ်သည်။ ပဌည်တလင်သအပ်နဟံသူမျာသ၏ ဒေါ်လာငလေ၊ ပဌည်တလင်သအပ်နဟံသူမျာသ၏ အခဌာသငလေကဌေသကို ဒေါ်လာငလေဖဌင့်လဲလဟယ်ထာသသော ဒေါ်လာငလေ၊ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်ပိုင်သ တိုင်သရင်သသာသငလေကဌေသကို ဒေါ်လာဖဌင့် လဲလဟယ်ထာသသော ဒေါ်လာငလေနဟင့် ဘဏ်က ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ရဟိ အခဌာသဘဏ်မျာသမဟ အတိုသနဟုန်သသက်သာသောကဌောင့် ချေသယူထာသသောဒေါ်လာငလေ စသည့်တို့ဖဌစ်သည်။ ကူသသန်သ ရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသသည် ထိုသို့ရရဟိထာသသော ဒေါ်လာငလေမျာသကို အမဌတ်ရရဟိရန်အတလက် ဥရောပတိုက်ရဟိ ဘဏ်ကဌီသမျာသတလင် အပ်နဟံခဌင်သဖဌစ်သည်ကို  တလေ့ရပေသည်။ ယူရိုဒေါ်လာအပ်ငလေမျာသအပေါ်မဟရဟိသော အတိုသနဟုန်သ သည် ယင်သတို့၏ နိုင်ငံတလင်သ၌  ကာလတိုအာမခံစာချုပ်မျာသ ဝယ်ယူကိုင်ဆောင်ထာသရာမဟရဟိသော အတိုသနဟုန်သထက် မဌင့်သောကဌောင့် ဒေါ်လာငလေမျာသကို အပ်နဟံကဌခဌင်သဖဌစ်၏။ ထို့ပဌင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ကာလတိုရင်သ နဟီသမဌဟုပ်နဟံမဟုသက်တမ်သ အမျိုသမျိုသရဟိသောကဌောင့် ယင်သတို့၏ ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုအခဌေအနေအတလက် အထောက်အကူ ရစေရန် အပ်နဟံခဌင်သလည်သဖဌစ်၏။ လန်ဒန်ငလေစျေသကလက်မဟလလဲလျဟင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုရဟိ သည့် မဌဟုပ်နဟံရန်အခလင့်အရေသကောင်သမျာသကို မျာသစလာပေသပေသည်။ ထို့ကဌောင့် ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသက ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် လိုလိုလာသလာသ ငလေရင်သမဌဟုပ်နဟံသူမျာသအဖဌစ်ပါဝင်လာနိုင်ကဌသည်ကို တလေ့ရ၏။

အခဌာသစီသပလာသရေသလုပ်ငန်သကဌီသမျာသ အထူသသဖဌင့် နိုင်ငံခဌာသကုန်သလယ်ရေသကို ဆောင်ရလက်လျက်ရဟိသော လုပ်ငန်သကဌီသ မျာသသည် ယင်သတို့၏ပိုလျဟံလက်ကျန် သို့မဟုတ် လုပ်ငန်သခလင်ငလေရင်သရန်ပုံငလေ (working-capital fund) ကို ဒေါ်လာငလေဖဌင့် ထာသပါက အကျိုသရဟိကဌောင်သ သိရဟိကဌ၏။ ဒေါ်လာငလေရဟိပါက ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် မဌဟုပ်နဟံခဌင်သဖဌင့် ဝင်ငလေ ရနိုင်ကဌသည်။ နိုင်ငံချင်သကုန်သလယ်ရေသအတလက် အပေသအယူကို ဒေါ်လာငလေဖဌင့် ပဌုလုပ်ကဌသည်ကမျာသသော ကဌောင့်လည်သ ဒေါ်လာငလေကို ကိုင်ဆောင်ထာသလိုကဌပေသည်။

ဘဏ်မဟုတ်သောအဖလဲ့အစည်သမျာသကလည်သ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ဒေါ်လာအပ်နဟံကဌ၏။ ပုံစံ။  ။ အာမခံကုမ္ပဏီကဌီသမျာသသည် အမေရိကပဌည်ထောင်စုအတလင်သ အာမခံလုပ်ငန်သအတော်မျာသမျာသရဟိသဖဌင့် ရရဟိသော ဒေါ်လာငလေမျာသကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ မဌဟုပ်နဟံကဌ၏။ 

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်က ယူရိုဒေါ်လာငလေရင်သရရဟိပုံ တမျိုသရဟိသေသ၏။ စီသပလာသရေသကော်ပိုရေသရဟင်သကဌီသမျာသသည် လိုအပ်သောငလေရင်သ ရရဟိရန် ကာလရဟည်အာမခံစာချုပ် (long-term security) မျာသ ထုတ်ရောင်သကဌသည်။ ကသို့ရောင်သချကဌရာ၌ ငလေရင်သလိုအပ်သောအချိန်မတိုင်မီတင်ကဌို၍ ကာလရဟည်အာမခံစာချုပ်မျာသကို ထုတ်ရောင်သကဌသည်။ ရရဟိသော ငလေကဌေသကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ခေတ္တမဌဟုပ်နဟံထာသကဌသည်။ ကသို့ဖဌင့် ကာလရဟည် အတလက်ငလေရင်သသည် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်တလင် ကာလတိုချေသငလေအတလက် အသုံသပဌုနိုင်သည့် ဒေါ်လာ ငလေရင်သမျာသအဖဌစ်သို့ ပဌောင်သလဲခဲ့၏။

စတာလင်ငလေပိုင်သော ဗဟိုဘဏ်နဟင့် အခဌာသအဖလဲ့အစည်သမျာသသည်လည်သ အလာသတူပင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌  အကျိုသရဟိစလာ အပ်နဟံနိုင်ကဌ၏။ ယင်သတို့အပ်နဟံကဌခဌင်သကဌောင့် စျေသကလက်သည် ငလေရင်သအမဌောက်အမဌာသ ရရဟိ၏။ အခဌာသလဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသမျာသကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ မဌဟုပ်နဟံသည့်ပုံစံမဟာ ဒေါ်လာနဟင့်စတာလင် မဌဟုပ်နဟံ သည့်ပုံစံနဟင့် ပိုင်ဆိုင်သူအမျိုသအစာသတူညီမည်မဟုတ်ချေ။ အဘယ်ကဌောင့်ဆိုသော် ဗဟိုဘဏ်မျာသနဟင့် အစိုသရငလေ ကဌေသအဖလဲ့အစည်သမျာသသည် စတာလင်နဟင့်ဒေါ်လာငလေမဟလလဲ၍ အခဌာသလဲလဟယ်လလယ်ငလေကဌေသမျာသကို ကိုင်ဆောင် ထာသကဌ မည်မဟုတ်သောကဌောင့် ဖဌစ်၏။

ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို အသုံသချပုံ

ယခုဆက်လက်၍ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ ရင်သနဟီသမဌဟုပ်နဟံရန် အခလင့်အရေသကောင်သ မျာသစလာရဟိကဌောင်သ ဖော်ပဌလိုပေသည်။ ဒေါ်လာ သို့မဟုတ် ငလေကဌေသတမျိုသမျိုသကို ဥရောပတိုက်ရဟိ ဘဏ်တခုခုတလင် အပ်ငလေအဖဌစ် ထာသရာမဟအစပဌု၍ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ ယူရိုဒေါ်လာရရဟိလာကဌောင်သကို တလေ့ ခဲ့ရပဌီသ ဖဌစ်၏။ ထိုယူရိုဒေါ်လာ ငလေမျာသအနက် အချို့အဝက်ကို ဘဏ်မျာသက ဘဏ်လုပ်ငန်သလုပ်ဆောင်ရာတလင် အသုံသပဌု၏။ ကျန်ဒေါ်လာငလေမျာသ ကို အထက်ပါအတိုင်သ အသုံသပဌုပဌန်၏။ ကသို့လုပ်ဆောင်ခဌင်သသည် ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို နည်သနဟစ်မျိုသဖဌင့် အသုံသချ ပဌီသသာသဖဌစ်စေသည်။ နည်သတမျိုသမဟာ ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို ဘဏ်မဟုတ်သော စီသပလာသရေသလုပ်ငန်မျာသသို့ ကုန်သလယ်ရေသလုပ်ဆောင်ချက်အတလက်သော်လည်သကောင်သ၊ စက်မဟုလုပ်ငန်သအတလက်သော်လည်သကောင်သ ငလေရင်သ အဖဌစ်ထုတ်ချေသခဌင်သဖဌစ်သည်။ ကနည်သဖဌင့် ကုန်သလယ်ရေသအတလက်ငလေကဌေသနဟင့် စက်မဟုလုပ်ငန်သအတလက်ငလေ ကဌေသတို့ကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်မဟ ချေသယူရရဟိနိုင်လေသည်။ အခဌာသနည်သတမျိုသမဟာ ဘဏ်မျာသက ယင်သတို့၏ သီသသန့်ငလေအခဌေအနေကိုလည်သကောင်သ၊ ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုအခဌေအနေကိုလည်သကောင်သ ထောက်ပံ့ရန် အသုံသပဌုခဌင်သ ဖဌစ်သည်။ ဘဏ်မျာသ၏ သီသသန့်ငလေအခဌေအနေနဟင့် ငလေဖဌစ်လလယ်မဟု အခဌေအနေတို့ကို မဌဟင့်တင်ခဌင်သဖဌင့် ယူရို ဒေါ်လာငလေစျေသကလက်၏ ဖလံ့ဖဌိုသမဟုကို တိုသပလာသစေနိုင်ပဌန်သည်။ သို့ရာတလင် လက်တလေ့၌မဟု ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို စက်မဟုလုပ်ငန်သအတလက်ငလေကဌေသအဖဌစ်ထက် ကုန်သလယ်ရေသအတလက်ငလေကဌေသအဖဌစ် ပိုမိုအသုံသမျာသကဌောင်သ တလေ့ရပေသည်။

ကမ္ဘာ့ကုန်သလယ်ရေသအတလက် ငလေကဌေသအပေသအယူကို ဒေါ်လာငလေဖဌင့်လည်သကောင်သ၊ စတာလင်ငလေ ဖဌင့်လည်သကောင်သ ဆောင်ရလက်ကဌသည်ကမျာသ၏။ ကမ္ဘာ့ကုန်သလယ်ရေသအနည်သငယ်ကိုမူ အနောက် ဥရောပ နိုင်ငံမျာသ၏ ငလေကဌေသမျာသဖဌင့် အပေသအယူပဌုလုပ်ကဌ၏။ ထိုကဌောင့် ပဌည်တလင်သ၌ငလေကဌေသ ချေသယူ သည့်အတလက်ပေသရသော အတိုသနဟုန်သသည် ယူရိုဒေါ်လာချေသယူသည့်အတလက်ပေသရသော အတိုသနဟုန်သထက် မဌင့်သောအခါ၌ အချို့သောသလင်သကုန်လုပ်ငန်သရဟင်မျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို ချေသယူကာ နိုင်ငံခဌာသမဟသလင်သကုန်မျာသအတလက် ငလေပေသချေကဌသည်ကို တလေ့ရ၏။ ယူရိုဒေါ်လာချေသသည့်အတလက် ပေသရသော အတိုသနဟုန်သသည် ပဌည်တလင်သ ငလေကဌေသချေသသည့်အတလက် ပေသရသော အတိုသနဟုန်သထက် သိသိသာသာ သက်သာလေသည်။

ပို့ကုန်လုပ်ငန်သရဟင်မျာသကလည်သ ကုန်တင်ပို့လိုက်သောအချိန်နဟင့် ကုန်ဖိုသကို ဒေါ်လာ သို့မဟုတ်စတာလင်ငလေဖဌင့် ရရဟိမည့်အချိန်ကဌာသကာလအတလက် ငလေကဌေသရရဟိရန် ပဌည်တလင်သငလေကဌေသစျေသကလက်တလင် မချေသယူပဲ ဒေါ်လာ ငလေကဌေသကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်မဟ ချေသယူကဌလေသည်။ အဘယ်ကဌောင့်ဆိုသော် ဒေါ်လာငလေကို ယူရို ဒေါ်လာစျေသကလက်မဟ ချေသယူခဌင်သက ပဌည်တလင်သတလင်ချေသယူခဌင်သထက် ဘက်သာသောကဌောင့် ဖဌစ်သည်။ ကသို့လျဟင် သလင်သကုန်ပို့ကုန်လုပ်ငန်သရဟင်မျာသသည် အတိုသနဟုန်သသက်သာငလေကဌေသကို ချေသယူကဌသောကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာမျာသသည် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာကုန်သလယ်ရေသ အတလက် အသုံသမျာသသောငလေကဌေသ ဖဌစ်လာ၏။ ကဆန်သစစ်တလေ့ရဟိချက်မဟ ကောက်ချက်ချနိုင်သည်မဟာ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ လုပ်ဆောင်ချက်အမျာသ အပဌာသသည် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ကုန်သလယ်ရေသအတလက် ငလေကဌေသစိုက်ထုတ်ပေသသည် လုပ်ဆောင်ချက်မျာသ ဖဌစ်ကဌောင်သ ထင်ရဟာသသည်ဟူ၍ ဖဌစ်၏။

ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာကုန်သလယ်ရေသ၌ မသုံသသောအချိန်အအခါမျာသ၌ ကုန်သလယ်ရေသ လုပ်ငန်သမဟုတ်သည့် စက်မဟုလုပ်ငန်သသစ်မျာသ ထူထောင်ရန်လည်သကောင်သ၊ အာမခံစာချုပ်အသစ်မျာသ ဝယ်ယူရန်လည်သကောင်သ အသုံသပဌုသည်။ ပုံစံအာသဖဌင့် အီတလီ၊ ဂျာမနီနဟင့် အမေရိကပဌည်တို့ရဟိ စီသပလာသရေသကော့် ပိုရေ ရဟင်သကဌီသမျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာနဟင့် အခဌာသငလေကဌေသမျာသကို ချေသယူ အသုံသပဌုကဌသည်။ လလန်ခဲ့သည့် တနဟစ် နဟစ်နဟစ်အတလင်သက အမေရိပဌည်ထောင်စုသည် ယင်သ၏စီသပလာသရေသ ကော်ပိုသရေသရဟင်သမျာသအာသ ပဌည်ပမဟ ချေသငလေယူရန် အာသပေသခဲ့၏။ အာသပေသခဲ့သည့် အကဌောင်သရင်သမဟာ အမေရိကပဌည်ထောင်စု၏ နိုင်ငံချင်သလက်ကျန် ရဟင်သတမ်သတလင် လိုငလေပဌနေခဌင်သကို ပဌုပဌင်ရန် ဖဌစ်သည်။ သို့ရာတလင် ပဌည်တလင်သချေသငလေနဟင့် ယူရိုဒေါ်လာ ချေသငလေတို့၏ အတိုသနဟုန်သတို့သည် ခဌာသနာသလျက်ရဟိသောကဌောင့် ပဌည်တလင်သချေသငလေပေါ်လစီ၏ထိရောက်မဟုကို ပျက်ပဌာသစေနိုင်သည်။ အထူသသဖဌင့် တိုင်သရင်သသာသစီသပလာသရေသလုပ်ငန်သရဟင်မျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာငလေမျာသကို ပဌည်တလင်သစီသပလာသရေသလုပ်ငန်သအတလက် အလလယ်တကူ ချေသယူနိုင်နေသရလေ့ ကာလပတ်လုံသ ပဌည်တလင်သ ချေသငလေပေါ်လစီကို လျစ်လျူရဟုနိုင်သည်။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ လုပ်ဆောင်ချက်မျာသသည် နိုင်ငံ၏ အကျိုသအတလက် နိုင်ငံ၏ချေသငလေကို ထိန်သသိမ်သရန်ထာသရဟိသောပေါ်လစီကို လျစ်လျူရဟုနိုင်သောအခဌေအနေကို ပေသသောကဌောင့် အချို့သော နိုင်ငံမျာသက ယူရိုဒေါ်လာမျာသကို ပဌည်တလင်သ စီသပလာသရေသလုပ်ငန်သမျာသအတလက် ချေသယူခဌင်သကို ပိတ်ပင်လိုကဌ၏။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ရဟိဘဏ်မျာသက ယူရိုဒေါ်လာချေသငလေအပေါ် ယူသောအတိုသနဟုန်သသည် ထိုဘဏ်တို့က ပဌည်တလင်သချေသငလေအပေါ်ယူသော အတိုသနဟုန်သထက်နည်သကဌောင်သ တလေ့ရ၏။ စီသပလာသရေသ လုပ်ငန်သရဟငိမျာသကဖက်ကကဌည့်လျဟင် အတိုသနဟုန်သသက်သာမဟုကဌောင့် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်မဟချေသငလေကိုယူရန် အာသိသပဌင်သပဌကဌ၏။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ရဟိခဌင်သကဌောင့်လည်သ စီသပလာသရေသလုပ်ငန်သရဟင်မျာသသည် အပဌည်ပဌည်ရဟိဘဏ်မျာသမဟ ချေသငလေယူနိုင်ခလင့်ရဟိလာကဌ၏။ စီသပလာသရေသလုပ်ငန်သရဟင်မျာသက ပဌည်ပမဟချေသငဟာသကဌလျဟင် အပဌည်ပဌည်ရဟိဘဏ်မျာသ၏လုပ်ငန်သလည်သ တိုသပလာသလာကာ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာဘဏ်လုပ်ငန်သ ကျယ်ပဌန့်လာနိုင်သည်။ သို့သော်လည်သ ပဌည်တလင်သချေသငလေသပေါ်လစီ၏ ထိရောက်မဟု ပျက်ပဌာသသောကဌောင့် မိမိတို့၏နိုင်ငံကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ သဌဇာသက်ရောမဟုမဟ ကာကလယ်သင့်သည်ဟူသောအမဌင်ရဟိသည့် နိုင်ငံမျာသလည်သရဟိ၏။ သို့ရဟိစေကာမူ ထိုအမဌင်မျိူသရဟိသည့်နိုင်ငံမျာသကပင်လျဟင် သလင်သကုန်ပို့ကုန်နဟင့် သင်္ဘောကုန်တင်ခအတလက် ယူရိုဒေါ်လာချေသယူသုံသစလဲခဌင်သကိုမူ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ကုန်သလယ်ရေသလုပ်ငန်သရဟင်မျာသအတလက် အကျိုသရဟိသဖဌင့် လက်ခံကဌလေသည်။ ပုံစံအာသဖဌင့် ပဌင်သစ်နဟင်ဆလီဒင်နိုင်ငံတို့သည် ပဌည်တလင်သစီသပလာသရေသအတလက် ယူရိုဒေါ်လာချေသယူမူကို ကန့်သတ်ကဌသည့် နိုင်ငံမျာသဖဌစ်လင့်ကစာသ ကုန်သလယ်ရေသအတလက်ချေသယူမဟုကိုမူ လက်ခံကဌလေသည်။

တဖက်၌ကာသ ဘဏ်လုပ်ငန်သကျယ်ပဌန့်လာသဖဌင့် ဘဏ်ချင်သပဌိုင်ဆိုင်လုပ်ကိုင်မဟုကို ကဌိုက်နဟစ်သက်ကဌသည့်နိုင်ငံမျာသလည်သ ရဟိ၏။ ပုံစံအာသဖဌင့် အီတလီနိုင်ငံ။ အဘယ်ကဌောင့်ဆိုသော် ဘဏ်လုပ်ငန်သပဌိုင်ဆိုင်လုပ်ကိုင်မဟုကဌောင့် ပဌည်တလင်သချေသငလေအတိုသနဟုန်သပင် ကျဆင်သလာသောကဌောင့်ဖဌစ်၏။ ပဌည်တလင်သတလင် ငလေကဌေသချေသငဟာသနေသော ပဌည်တလင်သဘဏ်ငယ်မျာသ၏အတိုသနဟုန်သပင် ကျဆင်သလာပဌီသလျဟင် ပဌည်တလင်သရင်သနဟီသမဌဟုပ်နဟံမဟုကို အာသပေသသောကဌောင့် နဟစ်သက်ခဌင်သဖဌစ်၏။

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ နိုင်ငံအသီသသီသအပေါ်ကျရောက်သည့် အကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသနဟင့် ယင်သအကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသအပေါ် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအစိုသရမျာသ၏ သဘောထာသမျာသကို ထောက်သော် အစိုသရ၏အကူအညီအထောက်အပံ့ တစုံတရာမပါပဲ ပေါ်ပေါက်လာသည့်စျေသကလက်ပင်ဖဌစ်သော်လည်သ ယင်သစျေသကလက်၏အပဌုအမူနဟင့် နိုင်ငံအပေါ်ကျရောက်သည့် အကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသကို နိုင်ငံအစိုသရမျာသက အကဲခတ်လျက်ရဟိကဌောင်သမဟာ ထင်ရဟာသလေသည်။

အကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသ

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရလက်မဟုတို့သည် နိုင်ငံအသီသသီသအပေါ် အကျိုသသက်ရောက်မဟုရဟိ၏။ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာငလေကဌေသစနစ်အပေါ် အရေသပါသည့်အကျိုသသက်ရောက်မဟု သုံသရပ်ကိုဖော်ပဌလိုပေသည်။

ပထမအကျိုသသက်ရောက်မဟုသည် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာငလေကဌေသစနစ်တလင် ဒေါ်လာ၏အခဌေအနေပိုမိုခိုင်မာလာခဌင်သ ဖဌစ်၏။ ဒေါ်လာကို လက်ဝယ်ထာသလျဟင်လည်သကောင်သ၊ ချေသငဟာသလျဟင်လည်သကောင်သ ယခင်ကထက်ပိုမိုအကျိုသရဟိသောကဌောင့် ဒေါ်လာငလေသည် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာငလေကဌေသစနစ်တလင် စတာလင်ငလေထက်အရေသပါသော နိုင်ငံခဌာသငလေကဌေသတရပ်ဖဌစ်လာ၏။ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ ဒေါ်လာငလေအတလက် အတိုသနဟုန်သပိုမိုရရဟိနိုင်ကဌသောကဌောင့် ဒေါ်လာငလေကို ယခင်ကထက် လက်ဝယ်ထာသလိုကဌ၏။ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာကုန်သလယ်ရေသနဟင့် အခဌာသကိစ္စရပ်မျာသအတလက် ဒေါ်လာငလေကို အမျာသအပဌာသ အသုံသပဌုလျက်ရဟိကဌသောကဌောင့် ဒေါ်လာမျာသကို ရလဟေအဖဌစ်သို့လလဟဲပဌောင်သမဟု နည်သပါသလာသည်။ ကနည်သအာသဖဌင့် အမေရိကပဌည်ထောင်စု၏လက်ဝယ်ရဟိ ရလဟေအခဌေအနေကို မဆုတ်ယုတ်စေရန် ကာကလယ်လျက်ရဟိ၏။

ဒုတိယအကျိုသသက်ရောက်မဟုမဟာ နိုင်ငံချင်သငလေပေသငလေယူလက်ကျန်ရဟင်သတမ်သ၏ လိုငလေရဟာခဌင်သနဟင့် ပိုငလေမဌဟုပ်နဟံခဌင်သတို့တလင် အထောက်အကူပေသခဌင်သဖဌစ်၏။ ပုံစံအာသဖဌင့် နိုင်ငံချင်သငလေပေသငလေယူလက်ကျန်ရဟင်သတမ်သ၌ ခေတ္တလိုငလေရဟိသောနိုင်ငံမျာသသည် မိမိတို့၏ သီသသန်သနိုင်ငံခဌာသငလေရန်ပုံမဟ  ထုတ်ယူသုံသစလဲရန်မလိုပဲ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်မဟချေသယူပဌီသလျဟင် ထိုလိုငလေကို ဖဌည့်စလက်နိုင်လေသည်။ ၁၉၆၃-၆၄ ခုနဟစ်တလင် အီတလီပဌည်ဗဟိုဘဏ်က အီတလီကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်မျာသအာသ ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်မဟ ချေသယူစေပဌီသလျဟင် သလင်သကုန်မျာသအတလက် ငလေချေသစေခဲ့သည့်အတလက် ထိုနဟစ်အဖို့ အီတလီပဌည်၏ လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သလိုငလေကဌောင့် သီသသန့်ရန်ပုံငလေမဟ ထုတ်ယူသုံသစလဲခဌင်သမပဌုရပဲရဟိခဲ့၏။ အကယ်၍သာ ယူရိုဒေါ်လာမျာသချေသယူရန်ခလင့်မပဌုခဲ့လျဟင် လက်ကျန်လိုငလေကဌောင့် ငလေရင်သစီသထလက်မဟု ရဟိချေမည်။ သီသသန့်နိုင်ငံခဌာသငလေရန်ပုံလည်သ လျော့နည်သသလာသချေမည်။   တဖက်၌လည်သ နိုင်ငံချင်သလက်ကျန်ရဟင်သတမ်သပိုငလေရဟိသောနိုင်ငံမျာသအဖို့ ပိုငလေမျာသကဌောင့် ပဌည်တလင်သငလေကဌေသအခဌေအနေအပေါ် ကျရောက်မည့် အကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသကို ဖယ်ရဟာသနိုင်သည်။ ထို့ပဌင် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာကုန်သလယ်မဟုမဟ အထာသတင်ရရန်ငလေမျာသကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ တိုက်ရိုက်သော်လည်သကောင်သ၊ ဘဏ်စနစ်မဟတဆင့်သော်လည်သကောင်သ အပ်နဟံခဌင်သဖဌင့် ပဌည်တလင်သငလေဖောင်သပလမဟုကို ကာကလယ်နိုင်လေသည်။ ၁၉၆၀ ပဌည့်နဟစ်မျာသ၏ စောစောပိုင်သတလင် ဂျာမနီပဌည်သည် လက်ကျန်ရဟင်သတမ်သပိုငလေ၏ ငလေဖောင်သပလခဌင်သအကျိုသသက်ရောက်မဟုကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ကိုအသုံသပဌုကာကလယ်ခဲ့၏။ ထို့အတူပင် အီတလီပဌည်ကလည်သ ၁၉၆၅-၆၆ ခုနဟစ်တလင် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်ကို အသုံသပဌုခဲ့ဖူသ၏။

တတိယအကျိုသသက်ရောက်မဟုကာသ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာကာလတိုချေသငလေစျေသကလက် ပေါ်ပေါက်လာခဌင်သနဟင့် ပဌည်တလင်သကာလတိုအတိုသနဟုန်သမျာသအပေါ် အခဌေမတည်သည့် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာကာလတိုချေသငလေအတိုသနဟုန်သမျာသ ပေါ်ပေါက်လာခဌင်သဖဌစ်၏။ အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာအတိုသနဟုန်သမျာသဟူ၍ ပေါ်ပေါက်လာခဌင်သသည် တိုင်သပဌည်မျာသ၏ ပဌည်တလင်သအတိုသနဟုန်သခဌာသနာသမဟုကို လျော့စေသည်ဖဌစ်၍ ချေသငလေယူသူပေါမျာသအောင် အာသပေသလေသည်။ 

ဖော်ပဌပါ အကျိုသသက်ရောက်မဟုသုံသရပ်အပဌင် အခဌာသ အကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသကိုလည်သ ဆက်လက်ဖော်ပဌလိုပေသေသသည်။

ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်သည် ကမ္ဘာတလင်ရဟိသော ငလေကဌေသအရင်သအနဟီသမျာသကို ယခင်ကထက် ကမ္ဘာအနဟံ့အပဌာသတလင် အသုံသချနိုင်အောင် အခဌေအနေဖန်တီသပေသကဌောင်သ တလေ့ရ၏။ ကသို့သော အခဌေအနေကို ဖန်တီသပေသသောကဌောင့် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ငလေပေသငလေယူစနစ်တလင် ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုမလုံလောက်ခဌင်သကို ပဌုပဌင်ရာကျပေသည်။ 

အပ်နဟံထာသသောနိုင်ငံခဌာသငလေမျာသကို လက်လလဟဲပဌောင်သခဌင်သ၊ ချေသငဟာသခဌင်သ ပဌုလုပ်သောကဌောင့် အပ်ငလေမျာသကို အလဟဿမထာသပဲ အကျိုသရဟိစလာအသုံသချနိုင်ရကာသ သာမန်အချိန်၌ ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုကို အထောက်အပံ့ပဌုပဌန်သည်။ သို့ရာတလင် ငလေကဌေသအကျပ်အတည်သ၌ ငလေဖဌစ်လလယ်မဟုအခက်အခဲနဟင့် ရင်ဆိုင်ရတတ်သည်။

ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်ကဌီသမျာသသည် အပ်နဟံထာသသောနိုင်ငံခဌာသငလေမျာသကို ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၌ အချေသအငဟာသ အလလယ်တကူပဌုလုပ်နိုင်ကဌ၍ ယခင်ကထက် စလန့်စာသရမဟုမျာသတတ်၊ လိုသည်ထက်ပို၍ ချေသငဟာသမိတတ်သည်ဖဌစ်၍ သတိပဌုအပ်ပေသည်။

အထူသသဖဌင့် ဥရောပတိုက်ရဟိ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်ကဌီသမျာသသည် ပဌည်တလင်သကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ်လုပ်ငန်သအပဌင် အပဌည်ပဌည်ဆိုင်ရာ ကူသသန်သရောင်သဝယ်ရေသဘဏ် လုပ်ငန်သကိုပါ လုပ်ဆောင်လာကဌပဌီဖဌစ်၍ နိုင်ငံမျာသ၏ ငလေကဌေသအာသဏာပိုင်မျာသက  ငလေကဌေသပေါ်လစီဖဌင့် ငလေကဌေသထိန်သသိမ်သရာတလင် ယခင်ကလောက်ထိရောက်မဟုရဟိမည် မရဟိမည်ကိုလည်သ အကဲခတ်သင့်ပေသည်။ 

ထိုအကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသကို သုံသသပ်မိကဌသော အချို့နိုင်ငံမျာသသည် ယူရိုဒေါ်လာစျေသကလက်၏ အကျိုသသက်ရောက်မဟုမျာသမဟ မိမိ၏နိုင်ငံကို ကာကလယ်သင့်သည်ဟူသော အမပဌင်ရဟိလာသကဲ့သို့ အချို့နိုင်ငံမျာသကလည်သ မိမိတို့ရရဟိမည့် အကျိုသကျေသဇူသမျာသကို ခန့်မဟန်သပဌီသလျဟင် ကစျေသကလက်ကို အာသပေသသင့်သည်ဟု အမဌင်ရဟိလာကဌ၏။ လက်တလေ့တလင်ကာသ နိုင်ငံမျာသသည် မိမိတို့နိုင်ငံအတလက် အခါအခလင့်သင့်သလို ရရဟိမည့်အကျိုသကျေသဇူသကို မျဟော်မဟန်သကာ အာသပေသချည်တခါ၊ ကန့်သတ်ချည်တလဟည့်ပဌုလုပ်လျက်ရဟိသည်ကို တလေ့ရပေသတည်သ။

တက္ကသိုလ် ပညာပဒေသာစာစောင် (ဘောဂဗေဒ)

အတလဲ ၃၊ အပိုင်သ ၃၊ ၁၉၆၈

က ဆောင်သပါသကို ၁၉၆၈ခု၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့တလင် ရရဟိပါသည်။

ဒေါ်တင်တင်အေသ (ဘောဂဗေဒ ကထိက၊ စီသပလာသရေသ တက္ကသိုလ်)

ကျမ်သကိုသစာရင်သ

  1. Altman, O. L. “Euro-Dollars,” Finance and Development. 4, 1. (March, 1967) 9-16.
  2. Aubrey, H. G. The Dollar in World Affairs. New York. F. A. Praeger, Council on Foreign Relations, 1964. pp. 56, 60-62, 175, 221.
  3. Einzig, Paul. The Euro-Dollar System. London, Macmillan, 1964. Chaps. 1, 2, 13, 15, 16, pp. 1-17, 112-122, 132-156.
  4. “The Statics and Dynamics of the Euro-Dollar Market,” The Economic Journal, LXXI (September, 1961) 592-595.
  5. Tether, C. “The Dollar, Har, Soft and Euro”, The Banker (June, 1961) 395-4.