If - အကယ်၍

|

If you can keep your head when all about you
are losing theirs and blaming it on you.

အကယ်၍ မင်းအသိုင်းအဝိုင်းက တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားပြီး
ဒါတွေဟာ မင်းကြောင့်လို ဝိုင်းဝန်းအပြစ်တင်ကြတဲ့ အခါ
မင်းဟာ ခေါင်းအေးအေးနဲ့ ရင်ဆိုင်နိုင်မယ်ဆိုရင်။

If you can trust yourself when all men doubt you,
But make allowance for their doubting too;

အကယ်၍
အားလုံးက မင်းကိုမယုံးသင်္ကာဖြစ်လာတဲ့အခါ
သူတို့ကို နားလည်စွာ ခွင့်လွှတ်ရင်းနဲ
မင်းကိုမင်း ယုံကြည်မှုအပြည့်ရှိမယ်ဆိုရင်။

If you can wait and not be tired by waiting,

အကယ်၍
စောင့်သင့်တဲ့အချိန်ကို စောင့်နိုင်ပြီး
အဲ့ဒီအတွက်လည်း မမောမပန်းနေနိုင်မယ်ဆိုရင်။

Or being lied about, don’t deal in lies.

ဒါမှမဟုတ်
မင်းရဲ့အကြောင်း မဟုတ်မတရား မုသားစကားကြားရတဲ့အခါ
မင်းကလည်း အလိမ်အညာတွေနဲ့ မတုန်ပြန်ဘူးဆိုရင်။

Or being hated, don’t give way to hating

ဒါမှမဟုတ်
မင်းကိုလူတကာက ဝိုင်းဝန်းမုန်းတီးတဲ့အခါ
မင်းကလည်း အမုန်းတွေ ပြန်မပွားဘူးဆိုရင်။

If you can dream- and make dreams your master;

အကယ်၍
စိတ်ကူးယဉ် အိမ်မက်တွေက
မင်းအပေါ်မှာ မလွှမ်းမိုးစေတဲ့ စိတ်ကူးနိုင်မယ်ဆိုရင်။

If you can think - and not make thoughts your aim;

ပြီးတော့
အတွေးအခေါ် စိတ်ကူးတွေဟာ
မျှော်မှန်းချက်သက်သက်သာ မဖြစ်စေဘဲ တွေးခေါ်နိုင်မယ်ဆိုရင်။

If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same;

အကယ်၍
အောင်မြင်မှုသုခနဲ့ ဆုံးရူံးမှုဒုက္ခတွေကို ကြုံတွေ့ရတဲ့အခါ
တူညီသော လောကဓံတရားတွေပါလားရယ်လို့
ခံယူထားနိုင်မယ်ဆိုရင်။

If you can bear to hear the truth you’ve spoken
Twisted by knaves to make a trap for fools,

အကယ်၍
မင်းရဲ့အမှန်စကားတွေကို
လူလိမ်လူညစ်တွေက လှည့်စားပြောင်းလဲပြီး
မုသားအဖြစ်ထောင်ချောက်ဆင် ညစ်တဲ့အခါ
မင်းဟာ တည်ငြိမ်စွာနဲ့ နာကြားနိုင်မယ်ဆိုရင်။

Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build’em up with worn-out tools;

ဒါမှမဟုတ်
မင်းဘဝတခုလုံးပေးပြီး
အရိပ်တကြည့်ကြည့်နဲ့ ဖြည့်ဆည်းခဲ့ရတဲ့ အရာရာကို
ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရပြီးတဲ့နောက်မှာ
အင်မတန်မှ သေးငယ်တဲ့ တန်ဆာမလာ အရာရာနဲ့
ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်မယ်ဆိုရင်။

If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one turn of pitch-and-toss, And loose,

အကယ်၍
မင်းနိုင်ခဲ့သမျှတွေအားလုံးဟာ
ကြွေတလှည့် ကြက်တခုန်ပမာ
တလှည့်တခါတည်းနဲ့ ဆုံးရူံးသွားခဲ့ရင်။

and start again at your beginnings

ပြီးတော့
အစကနေ ပြန်စနိုင်မယ်ဆိုရင်။

And never breathe a word about your loss;

ပြီးတော့ တခါ
ဆိုးလှတဲ့ကံကြမ္မာရယ်လို့
ဘယ်သောအခါမှ ညီးညူမနေဘူးဆိုရင်။

If you can force your heart and never and sinew
To serve your turn long after they are gone,

အကယ်၍
သူများတကာတွေ လုပ်ပြီးသွားကြလို့
အချိန်အတော်ကြာမှ မင်းအလှည့်ရောက်လာတဲ့အခါ
မင်းတယောက်တည်းနဲ့ပဲ
အားနဲ့မာန်နဲ့ ဇွဲသတ္တိရှိရှိ ဆက်ကြီုးစားနိုင်မယ်ဆိုရင်။

And so hold on when there is nothing in you
Except the Will which says to them: “Hold on !”

အဲ့ဒီလိုပဲ
မင်းမှာ စိတ်အင်အားကလွဲလို့ ဘာဆိုဘာမှမရှိတော့တဲ့အခါ
အဲ့ဒီစိတ်အင်အားကို ခိုင်မာစွာနဲ့ပဲ
လက်ဆုပ်လက်ကိုင်ထားနိုင်မယ်ဆိုရင်။

If you can talk with crowds and keep your virtue,

အကယ်၍
လူတွေနဲ့ထိတွေ့ဆက်ဆံ ပြောဆိုရတဲ့အခါ
ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာကို စောင့်ထိန်းနိုင်မယ်ဆိုရင်။

Or walk with Kings - nor lose the common touch,

ဒါမှမဟုတ်
မင်းဧကရာဇ်တွေနဲ့ အတူလမ်းလျှောက်နေရပေမယ့်
မာန်မာန သွေးမကြွဘူးဆိုရင်။

If neither foes nor loving friends can hurt you\

အကယ်၍
ရန်သူကဖြစ်စေ မိတ်ဆွေကဖြစ်စေ
မင်းကိုသိပ်ပြီး နာကြည်းအောင် မလုပ်နိုင်စေရင်။

If all men count with you, but none too much;

အကယ်၍
လူတိုင်းကိုတန်ဖိုးထား လေးစားရပေမယ့်
စွဲလမ်းမှု သံယောဇဉ်တွေ ထားမနေဘူးဆိုရင်။

If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds’ worth of distance run,

အကယ်၍
တိုတောင်းလှတဲ့ မပစ်ပယ်နိုင်တဲ့ တမိနစ်အတွင်းမှာ
အဓိပ္ပါယ်ရှိလှတဲ့ စက္ကန့်ခြောက်ဆယ်အဖြစ်
အသုံးချနိုင်မယ်ဆိုရင်။

Yours is the Earth and everything that’s in it,
And - which is more - you’ll be a Man, my son!

ငါ့သားရေ
မင်းဟာအရာရာရှိတဲ့ အရာရာဖြစ်တဲ့
ကမ္ဘာကြီးကို ဆုပ်ကိုင်လို့
အရာရာ ဘာမဆို မင်းစွမ်းနိုင်ပြီးပေါ့။
အဲဒီတော့ မင်းဟာလည်း
ယောက်ကျားကောင်းတယောက်ပေါ့။

( Rudyard Kipling ၏ If ကဗျာ ကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည့် ဘာသာပြန်သည်။ )